From subject to subject matters
Subject là môn học. Học sinh đi học thì học môn này môn kia, ấy cũng là chuyện bình thường. Nhưng nếu cứ học môn này môn kia và đối xử với nó như một thứ bình thường thì cái thực hành dạy-học đó dường như có rất ít tính giáo dục ở trong đó. Ở một tầm cao mới của subject là subject matter. Subject trở thành subject matter khi:
1. Subject chuyên chở trong nó tình yêu của người thầy. Một giáo viên vẫn có thể tổ chức lớp học và dạy học sinh cái gì đó, nhưng lớp học chỉ trở nên thiêng liêng khi người thầy mang trong mình tình yêu lớn lao (mà có khi là một tình yêu tuyệt đối) với cái mà họ nói ra. Tình yêu này chính là chìa khóa giải đáp cho muôn vàn thắc mắc của tôi về chuyện dạy tiếng Anh: Tại sao tôi không cảm thấy fulfilled (mãn nguyện) khi dạy 4 kỹ năng tiếng Anh thông thường? Bởi vì tôi đã không yêu tiếng Anh đủ nhiều. Bởi với tôi thì tiếng Anh chỉ là một subject, một language, chứ không có bất cứ niềm đam mê nào cho nó cả. Tôi có thể vẫn học được (tốt?) tiếng Anh, tôi cũng có một khả năng sư phạm đủ dùng, nhưng điều đó không có nghĩa là tôi có thể dạy (tốt) được tiếng Anh. May mắn thay, vào thời điểm này tôi đã biết tôi có tình yêu với cái gì, đúng là một trải nghiệm khác hẳn khi được nói thao thao bất tuyệt về cái mình yêu.
2. Subject làm học trò chất vấn lại toàn bộ niềm tin trước đó của họ về một vấn đề. Cái chất vấn này liên quan đến khái niệm disruption mà tôi đã bàn trong bài post trước (). Subject matter có khả năng làm cho học trò mất ăn mất ngủ, thao thức và sôi sục tìm kiếm một câu trả lời thỏa đáng cho những băn khoăn của họ. Subject matter, do đó, không chỉ giới hạn trong trường học mà có thể gặp ở bất cứ nơi nào. Bất cứ thứ gì khiến cho một người phải suy tư (không phải suy tư kiểu bi luỵ than vãn) thì ấy chính là một subject matter.
Một giáo viên biến subject trở thành subject matter thì sẽ trở thành một người thầy. Học trò ham muốn học hỏi tiếp cái subject matter không phải vì bản thân cái subject đó hữu ích hay giàu tri thức mà vì họ được trao truyền cái tình yêu với subject matters. Tình yêu thì có nhiều sức mạnh. Tình yêu khiến họ dũng cảm hơn, dù họ biết rằng con đường để trả lời cho những thổn thức là một con đường rất lắm chông gai.
Quềnh
Tài liệu tham khảo: Freire, P. (2005). Teachers as Cultural Workers. Letters to Those Who Dare to Teach. Cambridge Massachusetts: Westview Press.
